PATRON ROKU 2010

FRYDERYK FRANCISZEK  CHOPIN to jeden z największych artystów w historii polskiej kultury,  najwybitniejszy polski kompozytor, a także czołowy pianista i przedstawiciel  muzyki okresu romantyzmu na świecie. Nazywany bywa poetą fortepianu. Choć należy do najchętniej  granych kompozytorów muzyki fortepianowej, jego dzieła wymagają od wykonawcy  znakomitego warsztatu i wirtuozerii. U źródeł jego twórczości leży wielka  wrażliwość artystyczna oraz umiejętność czerpania wzorców z polskiej muzyki  ludowej. Fryderyk Chopin to twórca, który odegrał wyjątkową rolę w  kształtowaniu naszej świadomości narodowej.

W roku 2010 przypadała 200. rocznica urodzin tej  wybitnej postaci. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, przekonany o szczególnym  znaczeniu Jego dorobku artystycznego dla dziedzictwa narodowego i światowego,  ogłosił rok 2010 Rokiem Fryderyka Chopina. Obchody Roku Chopinowskiego,  stanowiące hołd dla wielkiego polskiego kompozytora i znakomitą okazję do  promocji Polski na całym świecie, objął swym patronatem Prezydent  Rzeczpospolitej Polskiej, Lech Kaczyński, nadając tym samym wydarzeniom  chopinowskim najwyższą rangę.

Fryderyk Chopin urodził się 1 marca lub 22 lutego 1810 roku w Żelazowej Woli (ok. 50 km od Warszawy) w  majątku hrabiostwa Skarbków, gdzie jego ojciec Mikołaj Chopin, z pochodzenia  Francuz, mieszkał i pracował jako guwerner. Matka, Justyna z Krzyżanowskich,  pochodząca z Kujaw była osobą bardzo muzykalną - grała na fortepianie i  śpiewała; w naturalny sposób stała się więc pierwszą nauczycielką muzyki dla  małego Frycka, jak często nazywano go w domu. W parę miesięcy po urodzeniu się  Fryderyka, rodzina Chopinów przeniosła się do Warszawy, gdzie ojciec objął  posadę nauczyciela w Liceum Warszawskim.   W wieku sześciu lat chłopiec rozpoczął naukę gry  na fortepianie u Wojciecha Żywnego. Wspólnie ze starszą siostrą Ludwiką  muzykowali w domu, grywając na cztery ręce. Wkrótce pojawiły się również  pierwsze próby kompozytorskie małego Frycka. Pierwszy utwór, Polonez B-dur,  zapisany został ręką ojca. Okres nauki u Wojciecha Żywnego to także początek  występów publicznych małego Chopina; grywał w salonach arystokracji  warszawskiej i brał udział w koncertach dobroczynnych.   Jako szesnastolatek Chopin rozpoczął studia w  zakresie teorii kompozycji u prof. Józefa Elsnera w warszawskiej Szkole Głównej  Muzyki. W tym okresie bardzo znaczący wpływ na rozwój jego talentu miało  obcowanie z pieśniami i tańcami ludowymi Mazowsza, Kujaw, Wielkopolski i Lubelszczyzny,  którym z ogromnym zainteresowaniem przysłuchiwał się podczas wakacji spędzanych  m.in. w Szafarni, Antoninie, Sannikach.   W 1826 roku odbył swoją pierwszą zagraniczną podróż do Berlina, a wkrótce także  do Wiednia (gdzie dwukrotnie występował publicznie) oraz do Drezna i Pragi.  Mając lat dziewiętnaście Chopin ukończył studia muzyczne u prof. Elsnera,  zyskawszy ogromne uznanie swego pedagoga. W raporcie dotyczącym uczniów  profesor napisał: "Chopin  Fryderyk, trzecioletni, szczególna zdatność, geniusz muzyczny".   W październiku 1830 roku Fryderyk ostatni raz  wystąpił przed publicznością warszawską. 2 listopada 1830 roku opuścił Warszawę  na zawsze, udając się najpierw do Drezna, następnie do Wiednia, Salzburga,  Monachium i Stuttgartu. We wrześniu 1831 roku przybył do Paryża, gdzie osiadł  na stałe, zyskując niebawem rozgłos europejski.   W pierwszych latach paryskich Chopin rozwinął  ożywioną działalność koncertową. Wykonując własne utwory, utrwalał coraz  silniej swoją pozycję kompozytora i pianisty. Świadczą o tym niezwykle  pochlebne wypowiedzi Roberta Schumanna, autora słynnej recenzji, która ukazała  się po wykonaniu Wariacji na temat "La ci darem la mano" na fortepian  i orkiestrę, głoszącej: "Panowie,  czapki z głowy, oto geniusz!".   W późniejszym okresie Chopin skoncentrował się głównie na twórczości  kompozytorskiej, wydając swe dzieła u wydawców francuskich, niemieckich i  angielskich. Głównym źródłem jego utrzymania była jednak działalność  dydaktyczna. Miał bardzo wielu uczniów, a wśród nich, oprócz amatorów, także  grupę profesjonalnie kształcących się pianistów.   Był człowiekiem bardzo towarzyskim. Łączyły go przyjazne  kontakty zarówno z wybitnymi muzykami przebywającymi w Paryżu, m.in.  Franciszkiem Lisztem, Vincenzo Bellinim, Gioacchino Rossinim i Feliksem Mendelssohnem, jak i z wydawcami, krytykami oraz całą polską  emigracją. W 1836 roku poznał pisarkę George Sand, która stała się jego  życiową partnerką, mającą znaczący wpływ na życie kompozytora. Razem  podróżowali, zawitali wspólnie na Majorkę, do Marsylii i Genui. Przez kilka lat  z rzędu, spędzali lato w Nohant, zimą wracając do Paryża.   Od 1839 roku stan zdrowia chorego na gruźlicę  Chopina pogarszał się z każdym rokiem. W 1848 roku odbył ostatnią podróż  koncertową po Anglii i Szkocji, dając 16 listopada ostatni publiczny koncert w  Londynie, po którym ciężko zaniemógł. Po powrocie do Paryża, nie odzyskał już  zdrowia. Zmarł 17 października 1849 roku w mieszkaniu przy placu Vendome 12.  Pochowany został na Paryskim cmentarzu Pere Lachaise. Serce Chopina znajduje  się w Warszawie, w Bazylice św. Krzyża przy Krakowskim  Przedmieściu.

W Warszawie, co pięć lat odbywa się Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina, nazywany często Konkursem Chopinowskim. Jest to jeden z najstarszych i najbardziej prestiżowych konkursów wykonawczych na świecie. Jest jednym z niewielu konkursów monograficznych - we wszystkich jego etapach wykonywane są wyłącznie utwory jednego kompozytora. Zainicjowany został w 1927 roku przez polskiego pianistę, profesora Jerzego Żurawlewa.

TWÓRCZOŚĆ FRYDERYKA CHOPINA   Kompozycje na fortepian solo

Kompozycje kameralne

• Introdukcja i  Polonez C-dur op. 3 na fortepian i wiolonczelę (1830)
• Sonata g-moll op.  65 na fortepian i wiolonczelę (1846/47)
• Trio g-moll op. 8  na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (1829)
• Grand duo concertant na fortepian i wiolonczelę (1832/33)

Kompozycje na fortepian z orkiestrą

• Andante  spianato i Polonez Es-dur op. 22 (1830-36)
• Fantazja na  tematy polskie A-dur op. 13 (ok. 1829)
• I Koncert fortepianowy e-moll op. 11 (1830)
• II  Koncert fortepianowy f-moll op. 21 (1829/30)
• Rondo a la  krakowiak F-dur op. 14 (1828)
• Wariacje B-dur  op. 2 na temat arii "La ci darem la mano" z opery "Don  Juan" Mozarta (1827/28)
• 19 Pieśni op. 74  (1829-47)

Fot. Hipotetyczna współczesna rekonstrukcja portretu podwójnego Fryderyka Chopina i George Sand autorstwa Eugene Delacroix. Olej na płótnie, 46 x 38 cm