PATRONI ROKU 2016

Fot. 1.: Gablota "Patronów Roku 2016",
która znajduje się na holu II piętra naszej szkoły.

Mija drugi miesiąc nowego roku, czas zatem przedstawić zacne Patronaty Roku 2016, które będziemy popularyzować w ramach szkolnego projektu "PATRONI ROKU". Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu opowiedziała się, by patronami roku 2016 zostali: laureat nagrody Nobla w dziedzinie literatury, autor "Trylogii" HENRYK SIENKIEWICZ oraz wybitny kompozytor FELIKS NOWOWIEJSKI, autor muzyki do "Roty".

Fot. 2.: Portret Henryka Sienkiewicza, Kazimierz Mordasewicz (1859-1923),
olej, płótno naklejone na tekturę, wym.: 59 x 48,7 cm

Okazją do ustanowienia Henryka Sienkiewicza patronem 2016 roku jest fakt, że wypada wówczas 170. rocznica urodzin oraz 100. rocznica śmierci pisarza.

HENRYK SIENKIEWICZ jest jednym z najwybitniejszych, a także, do dziś, jeden z najpopularniejszych pisarzy polskich. Był pierwszym Polakiem uhonorowanym w 1905 roku Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury, docenionym za całokształt twórczości. Jego powieści historyczne podtrzymywały na duchu kolejne pokolenia Polaków w czasach narodowych niedoli.
Urodził się 5 maja 1846 r. w Woli Okrzejskiej na Podlasiu. Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej. Studiował na początku prawo i medycynę, później przeniósł się na wydział filologiczno-historyczny. Dużo podróżował, m.in. po Europie, Ameryce i Afryce. Współpracował z prasą jako felietonista, poruszając w artykułach tematykę społeczną i kulturalną, zajmując się analizą życia wszystkich warstw społeczeństwa.
Twórczość Henryka Sienkiewicza, działalność społeczna i nieustanne orędownictwo za niepodległym państwem polskim odegrały niezwykle istotną rolę w odzyskaniu przez Polskę państwowości. Henryk Sienkiewicz jest autorem wielu nowel, podejmujących różnorodną problematykę. Opisywał w nich m. in. dramatyczne losy wsi pouwłaszczeniowej (Szkice węglem), zastanawiał się nad kwestią wychowania wiejskich dzieci (Janko Muzykant). Podjął temat tragicznego, zmarnowanego życia polskich emigrantów w Ameryce (Za chlebem) i tęsknoty za ojczyzną (Latarnik). Poruszył także, egzotyczny dla ówczesnego polskiego czytelnika, problem zagłady indiańskiego plemienia (Sachem).
Charakterystyczne dla pisarstwa Sienkiewicza było zainteresowanie przeszłością Polski. Jego najsłynniejsze powieści historyczne to: QUO VADIS I KRZYŻACY oraz trylogia, czyli cykl trzech dzieł: OGNIEM I MIECZEM, POTOP i PAN WOŁODYJOWSKI.
Tłem akcji uczynił Sienkiewicz te wydarzenia z przeszłości ojczyzny, które przedstawiały ją jako państwo silne, potrafiące przezwyciężyć wszelkie trudności (okres wojen kozackich, najazdu Szwedów i walk z Turcją). Takie ujęcie miało olbrzymie znaczenie w czasach zaborów i przyczyniło się do wielkiej popularności utworów wśród czytelników.
Podobne motywy (ku pokrzepieniu serc) kierowały autorem w czasie pisania KRZYŻAKÓW, tekstu opartego na Kronikach Jana Długosza i innych dokumentach historycznych. Powstał doskonale nakreślony obraz średniowiecznej Polski z czasu wojen krzyżackich. Powieść QUO VADIS to z kolei utwór, którego akcja toczy się w starożytnym Rzymie. W dziele zawarte zostały liczne aluzje do sytuacji politycznej Polski. Sienkiewicz jest również autorem, popularnej do dziś, powieści przygodowej dla młodzieży W PUSTYNI I W PUSZCZY. Barwnie i zajmująco napisany utwór przedstawia dwójkę dzieci, Polaka i Angielkę, przemierzających Afrykę w czasie powstania Mahdiego w Sudanie. Kilka dzieł Henryka Sienkiewicza doczekało się ekranizacji. Są to Krzyżacy, Trylogia, Quo vadis, W pustyni i w puszczy, Lalka, które wpisały się w historię polskiego kina. W czasie pierwszej wojny światowej przebywał w Vevey, w Szwajcarii, gdzie zorganizował (wspólnie m.in. z Paderewskim) Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Zmarł w tym właśnie mieście 15 listopada 1916 roku.

Fot. 3.: Rękopis „Roty” Feliksa Nowowiejskiego ze zbiorów Wojewódzkiej
i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy.

Sejm podjął decyzję, że patronem 2016 roku będzie również Feliks Nowowiejski. "Artysta był autorem wielu pieśni patriotycznych, które umacniały tożsamość narodową Polaków. W niepodległej Polsce brał czynny udział w tworzeniu i organizowaniu życia artystycznego" napisano w uchwale.

FELIKS NOWOWIEJSKI urodził się 7 lutego 1877 r. Wartemborku, obecnie Barczewo na Warmii, zmarł 18 stycznia 1946 r. w Poznaniu. Nowowiejski był kompozytorem, dyrygentem, organistą, pedagogiem, chórmistrzem oraz organizatorem życia muzycznego; często koncertował jako muzyk-wirtuoz w kraju i za granicą. Pozostawił bogaty dorobek artystyczny. Pisał utwory na orkiestrę symfoniczną, organy i inne instrumenty oraz utwory chóralne i pieśni. Do najbardziej znanych kompozycji należą: marsz Pod sztandarem pokoju, oratoria: Znalezienie Krzyża Świętego, Qvo Vadis, Powrót syna marnotrawnego, uwertura Swaty polskie, opery: Emigranci, Legenda Bałtyku. Wśród licznych odznaczeń Nowowiejskiego należy wskazać przede wszystkim: Państwową Nagrodę Muzyczną, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski oraz tytuł Szambelana Papieskiego, który kompozytor otrzymał od papieża Piusa XI za Missa pro pace. Jest patronem m.in.: Zespołu Szkół Muzycznych w Szczecinie, Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej w Gdańsku, Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Kwidzynie, Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, Warmińsko-Mazurskiej Filharmonii w Olsztynie. W jego domu rodzinnym w Barczewie od 1961 r. znajduje się Muzeum noszące nazwę Salonu Muzycznego im. Feliksa Nowowiejskiego.
Nowowiejski znany jest głównie jako kompozytor muzyki do dwóch wierszy. Pierwszy z nich to utwór poetycki Marii Konopnickiej pt. „ROTA”. Historię postania tego utworu opisuję poniższy tekst: „13 stycznia 1910 r. znakomity kompozytor Feliks Nowowiejski udaje się do zakładu fryzjerskiego przy ulicy Floriańskiej nr 20. Oczekiwanie na brzytwę skraca sobie lekturą „Przodownicy” – pisemka dla kobiet z gminu. Znaleziony w nim wiersz Marii Konopnickiej „Pobudka” powoduje, iż kompozytor rezygnuje z golenia, wybiega na Planty i w ciągu godzinnego spaceru komponuje „Rotę”, która już 23 stycznia będzie wykonywana przez chór „Sokół” na wieczornicy ku czci powstania styczniowego, a oficjalnie 15 lipca na obchodach 500-lecia Grunwaldu. Pytany przez dziennikarzy, gdzie znalazł natchnienie, Nowowiejski (ku oburzeniu Konopnickiej) do końca życia będzie opowiadał, że w zakładzie fryzjerskim. Autorka słów nigdy nie spotka się z autorem melodii. Kraków, a osobliwie krakowski artysta Jacek Puget będą próbować nakłonić Konopnicką do zmiany słów „Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz”, ta jednak nie chce wprowadzić poprawki. W rezultacie powstała w Krakowie pieśń nigdy nie zostanie naszym hymnem narodowym".
Rota to jedna z najbardziej znanych pieśni narodowych, którą żołnierz wykonywał w każdych okolicznościach. Tekst tego utworu zawierał credo polityczne, które wyrażało ówczesne nastroje społeczeństwa.
Nowowiejski jest także autorem „PIEŚNI DO BAŁTYKU”. Utwór powstał 1919 roku pod wpływem wydarzeń, które miały miejsce na Pomorzu po 1918 roku. Odzyskanie przez Polskę dostępu do morza, chociaż na małym odcinku, było wydarzeniem doniosłym w naszych dziejach: politycznym, społecznym i etnicznym. Wywołało to wielki entuzjazm w narodzie, a Nowomiejskiego natchnęło do napisania polskiej pieśni hymnicznej poświęconej Morzu Bałtyckiemu. Pieśń stała się hymnem polskiej floty. Obie pieśni będziecie mogli – drodzy uczniowie – usłyszeć w wykonaniu szkolnego chóru w czasie najbliższych świąt narodowych.

Fot. 4.: Logotyp 1050. rocznicy Chrztu Polski.

2016 roku przypada także 1050. ROCZNICA CHRZTU POLSKI. Główne obchody rocznicy Chrztu Polski będą miały miejsce w Poznaniu w 2016 roku. Organizatorzy obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski mają nadzieję, że do Poznania przyjedzie papież Franciszek, goszcząc w Polsce w związku ze Światowymi Dniami Młodzieży, które odbędą się pod koniec lipca br. w Krakowie. „Zwracam się do Waszej Świątobliwości z pokorną, a jednocześnie bardzo serdeczną prośbą o łaskawe przyjęcie zaproszenia i przybycie do Poznania w 2016 roku z okazji 1050. rocznicy przyjęcia przez Polskę chrztu świętego” – napisał w zaproszeniu skierowanym do papieża Benedykta XVI jeszcze w 2012 roku metropolita poznański. W 2013 roku zaproszenie do odbycia pielgrzymki do Polski wystosowali do papieża Franciszka zarówno kardynałowie Kazimierz Nycz i Stanisław Dziwisz, jak i prezydent Bronisław Komorowski.
Oprócz uroczystości liturgicznych, w których mógłby wziąć udział Ojciec Święty, odbędzie się wystawa Expo Christianitatis, prezentująca początki chrześcijaństwa w Polsce, powstanie też pomnik upamiętniający Chrzest Polski. Zostaną przygotowane specjalne programy szkolne i pomoce multimedialne przypominające młodym pokoleniom o wydarzeniach sprzed tysiąca lat.

Fot. 5.: Zaprowadzenie chrześcijaństwa, Jan Matejko,1889,
olej na desce 79x120 cm, Muzeum Narodowe w Warszawie.

Na rok 2016 przypada 670. ROCZNICA NADANIA BYDGOSZCZY PRAW MIEJSKICH. Świętowanie urodzin Bydgoszczy ma trwać cały rok. Lokalny patronat będzie dla nas na pewno dobrą możliwością do zgłębienia wiedzy o historii naszego miasta oraz okazją do udziału w wielu atrakcjach, które przygotował Urząd Miasta we współpracy różnymi organizacjami. Zastępca prezydenta Bydgoszczy, pani Iwona Waszkiewicz liczy na to, że „obchody 670. rocznicy nadania Bydgoszczy praw miejskich zwiększą poczucie lokalnej tożsamości wśród mieszkańców i przybliżą historię naszego miasta. Przyszły rok będzie obfitował w wiele atrakcyjnych dla bydgoszczan wydarzeń - mówiła.

Z okazji urodzin Bydgoszczy powstał logotyp. Autorem okolicznościowego logo jest Jędrzej Suchecki. To architekt z wieloletnim doświadczeniem w projektowaniu architektury, urbanistyki i w opracowaniach graficznych, zdobytym w renomowanych pracowniach w Poznaniu, Kolonii, Londynie oraz Wiedniu. Obecnie prowadzi w Poznaniu pracownię projektową PLANINO oraz jest asystentem na Wydziale Architektury Politechniki Poznańskiej. Logotyp rocznicowy 670 lat Bydgoszczy w syntetyczny sposób ukazuje zmiany, jakie nastąpiły w mieście. Grafika przedstawia dwa sąsiadujące ze sobą na nabrzeżu Brdy spichlerze: zabytkowy w swej pierwotnej formie i "nowy spichlerz". Kolor logotypu stanowi nawiązanie do rzeki nad która znajdują się spichlerze.

Fot. 6.: Logotyp 670. rocznicy nadania praw miejskich Bydgoszczy, autor Jędrzej Suchecki.

(*) Teksty zostały opracowane na podstawie: http://sienkiewicz.mnki.pl/pl/henryk_sienkiewicz/biografia/, http://bibliotekapiosenki.pl/Rota_%28Nie_rzucim_ziemi_skad_nasz_rod_%29, http://culture.pl/pl/tworca/feliks-nowowiejski oraz strony internetowej Sejmu RP.

Koordynatorzy i realizatorzy  projektu Patroni Roku:
mgr Alicja Essuman-Mensah
mgr Gracjan Czapiewski